«លុយ» ត្រូវបានគេប្រើយកមកដោះដូរ និងទូទាត់ទំនិញ ឬសេវាកម្មផ្សេងៗនៅក្នុងសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ។ តែអ្នកទាំងអស់គ្នាមានដឹងអត់ ពាក្យថា «លុយ» មានប្រភពមកពីណា?
បើយោងទៅតាមវចនានុក្រមរបស់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត «លុយ» ថ្នាក់ពាក្យ ‘នាមសព្ទ’ : លោហៈសណ្ឋានមូលតូចសំប៉ែត មានរូបភាពឬត្រានិងអក្សរជាសម្គាល់ សម្រាប់ប្រើចាយជាជំនួសប្រាក់។ ពាក្យថា «លុយ» នេះជាពាក្យបារាំង ត្រូវបានគេហៅក្លាយមកពីពាក្យថា «ល្វី (Louis)» ដែលជាព្រះនាមរបស់មហាក្សត្រិយ៍ប្រទេសបារាំងសែសនៅសម័យដើម។ យើងពុំទាន់អាចរកឯកច្បាស់លាស់ពីដើមហេតុនៃការដាក់ពាក្យ «លុយ» តាមឈ្មោះព្រះមហាក្សត្រិយ៍នោះឡើយ។
ដោយឡែក បើយើងផ្អែកលើនិយមន័យក្នុងវចនានុក្រមសម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត យើងឃើញថា «លុយ» គឺយកមកប្រើជំនួសឱ្យប្រាក់ ដែលវាស្ថិតក្នុងទម្រង់ជា កាស រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្នវាត្រូវបានប្ដូរទៅជា ក្រដាសប្រាក់ (ប្រាក់កាសៗ ដែលយើងតែងតែនិយាយក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន)។
កាក់សេន ក៏ធ្លាប់បានលើកពីប្រវត្តិត្រួសៗនៃចរាចរណ៍ប្រព័ន្ធរូបិយវត្ថុក្នុងប្រទេសកម្ពុជាដែរ រាប់តាំងពីសម័យដើម រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងនោះយើងឃើញថា មាស ប្រាក់ មានវត្តមានក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចាប់តាំងពីសម័យដើមមកម្ល៉េះ តាមរយៈមុខជំនួញពាណិជ្ជកម្ម ជាមួយប្រទេសជិតខាងនាំចូលប្រាក់កាសមក ប៉ុន្តែត្រូវលុបបំបាត់ការទូទាត់ទៅវិញ នៅសម័យអង្គរ។
បើផ្អែកតាមសំណេរប្រវត្តិសាស្ត្រ យើងពុំមានឯកសារច្បាស់លាស់ណាមួយថា ប្រទេសកម្ពុជាធ្លាប់បានផលិតកាស ឬកាក់ដោយខ្លួនឯងនោះឡើយ ទោះបីជាធ្លាប់មានការលើកឡើងថា «ស្ដេចកន» ធ្លាប់បានផលិតប្រាក់ស្លឹង ឬប្រាក់ស្នូកនៅសវត្សន៍ទី១៦ក្ដី។ រហូតមកដល់រជ្ជកាលព្រះបាទអង្គឌួងនៅស.វ.ទី១៩ ទើបប្រទេសកម្ពុជាមានម៉ាស៊ីនសង្កត់ពុម្ពកាសដំបូង ប៉ុន្តែបានតែក្នុងរយៈពេលខ្លីប៉ុណ្ណោះ។ បន្ទាប់ពីនោះមក ក្រោមការត្រួតត្រារបស់អាណានិគមបារាំង ប្រទេសកម្ពុជាបានប្រើក្រដាសប្រាក់ជាលើកដំបូង ដែលក្រដាសប្រាក់នោះហៅថា «ព្យ៉ាស់» មានបីប្រទេសប្រើរួមគ្នា (ប្រទេសកម្ពុជា វៀតណាម និងឡាវ) រហូតមកដល់ពេលប្រទេសកម្ពុជាទទួលបានឯករាជ្យភាព ទើបយើងមានក្រដាសប្រាក់រៀលដំបូងនៅថ្ងទី១ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៥៥ ។
រួមសេចក្ដីមកពាក្យ “លុយ” មានប្រភពមកពីពាក្យបារាំងប្រើជំនួសឱ្យ «ប្រាក់» ដែលមានរូបជាលោហៈសណ្ឋានមូលតូចសំប៉ែត មានរូបភាពឬត្រានិងអក្សរជាសម្គាល់ ខណៈពេលបច្ចុប្បន្ននេះ «លុយ» គឺស្ថិតក្នុងទម្រង់ជាក្រដាស។
ចុះអ្នកទាំងអស់គ្នា យល់យ៉ាងណាចំពោះប្រភពពាក្យនៃ «លុយ» នេះ? កុំភ្លេចបញ្ជេញមតិម្នាក់មួយនៅខាងក្រោម ឱ្យអេដមីនបានដឹងផង!
ប្រភពឯកសារស្រាវជ្រាវ និងដកស្រង់ចេញពី៖
១. សារមន្ទីរ ព្រះស្រីឦសានវរ្ម័ន
២. វចនានុក្រមសម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួន ណាត
៣. សារព័ត៌មានថ្មីៗ | ពាក្យ«លុយ» ជាពាក្យបារាំង ចំណែក ពាក្យ«ប្រាក់» ទើបជាពាក្យខ្មែរ
៤. ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា (NBC)
