សវនកម្ម (Audit) សំដៅដល់ការស្រាវជ្រាវ ស៊ើបអង្កេត ពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ទៅលើពីដំណើរការប្រព័ន្ធ គុណភាព ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការស្តង់ដារណាមួយដែលគេចង់បាន។ ក្រៅពីនេះ សវនកម្ម ក៏អាចយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងការងារប្រចាំថ្ងៃបានដូចគ្នា ដូចជា សវនកម្មលើសកម្មភាពការងារ សវនកម្មលើផលិតផល សវនកម្មពីហានិភ័យរបស់ក្រុមហ៊ុនជាដើម។
តាមពិតទៅ «សវនកម្ម» អាចធ្វើឡើងបានគ្រប់ស្ថាប័ន និងក្រុមហ៊ុនទាំងអស់ ប៉ុន្តែជាទូទៅ នៅក្រុមហ៊ុន ឬស្ថាប័ននៅពេលដែលឮពាក្យថាសវនកម្ម (Audit) គេតែងតែគិតទៅដល់ការស្រាវជ្រាវ ស៊ើប អង្កេតអំពីហិរញ្ញវត្ថុរបស់ក្រុមហ៊ុន។ បើសិនជានិយាយឲ្យងាយយល់ វាការផ្ទៀង ផ្ទាត់ពិនិត្យពីភាពត្រឹមត្រូវនៃរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុរបស់ស្ថាប័នឬអង្គភាពមួយធ្វើឡើងដោយសវនករ ។ សវនកម្មមានច្រើនប្រភេទ ក្រៅពីសវនកម្មរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Audit) ក្នុងក្រុមហ៊ុន សវនកម្មក៏មានប្រភេទផ្សេងៗដូចជាសវនកម្មពន្ធដា(Tax Audit)ជាដើម។
‣ សវនកម្មរបាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ (Financial Audit) គឺជាការសវនកម្មដែលផ្តោតទៅ លើ ការពិនិត្យរបាយការណ៍ដែលកត់ត្រាដោយគណនេយ្យករនៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ថាតើបានកត់ត្រា ព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ និងគោរពទៅតាមស្តង់ដារគណនេយ្យ ឬច្បាប់ដែលបានកំណត់ឬទេ។ ក្រោយធ្វើសវនកម្មរូច សវនករនឹងសរសេរពីការយល់ឃើញ (Auditor’s Opinion) អំពីរបាយការណ៍ទាំងនោះ បញ្ជូនទៅកាន់ក្រុមហ៊ុនវិញ។
សវនកម្មនេះត្រូវបានបែងចែក ជា ២ប្រភេទ គឺ៖
សវនកម្មខាងក្នុង (Internal Audit) ៖ ធ្វើឡើងដោយបុគ្គលិកផ្នែកសវនកម្មដែលធ្វើការនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនឬស្ថាប័នហើយមានតួនាទីត្រូវពិនិត្យភាពត្រឹមត្រូវ នៃរបាយការណ៍ រួចបញ្ជូន ទៅកាន់អ្នកគ្រប់គ្រង ឬក្រុមប្រឹក្សាភិបាល (Board of Directors) ដោយផ្ទាល់
សវនកម្មខាងក្រៅ (External Audit) ៖ គឺការធ្វើសកម្មភាពត្រួតពិនិត្យដោយការជួលក្រុមអ្នកជំនាញសវនកម្មឯករាជ្យមិនស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមហ៊ុន។ សវនកម្មខាងក្រៅអាចមានភាពសុក្រិត្យជាងសវនកម្មខាងក្នុង ដោយសារតែការធ្វើសវកម្មខាងក្រៅគោរពទៅតាមស្តង់ដារដែលបានចែងច្បាស់លាស់ ហើយសវនករជា អ្នកដែលមិនស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនៃបុគ្គលណាមួយនៅក្នុងក្រុមហ៊ុន។
‣ បើយើងក្រឡេកមកក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងវិញ យើងមុខជាឧស្សាហ៍ឮសវនកម្មពន្ធដារហើយ ដែលសវនកម្មពន្ធដារ (Tax Audit) នេះសំដៅទៅលើសវនកម្មដែលផ្តោតទៅលើអ្នកជាប់ពន្ធទាំងឡាយ ដែលធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីពន្ធដារនៅអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ។ សវនកម្មពន្ធដារពិនិត្យទៅលើ បញ្ជីគណនេយ្យ របាយការណ៍ហិរញ្ញវត្ថុ និងឯកសារផ្សេងៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងអាជីវកម្មរបស់ អ្នកជាប់ពន្ធ ដើម្បីបញ្ជាក់ថាអាជីវកម្មបានបង់ពន្ធទៅតាមចំនួនត្រឹមត្រូវ។
យើងឃើញថា ក្នុងស្ថាប័ន ឬក្រុមហ៊ុននីមួយៗចាំបាច់ណាស់ដែលគួរតែធ្វើសវនកម្ម ព្រោះសវនកម្មនេះនឹងជួយឱ្យក្រុមហ៊ុនមានភាពរីកចម្រើន និងប្រសើរឡើង ទាំងផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ និងផ្នែកផ្សេងៗទៀតនៅក្នុងស្ថាប័ន។
